SKĐS – C&#x
E2;y nh&#x
E0;u thuộc họ C&#x
E0; ph&#x
EA;, c&#x
F2;n gọi l&#x
E0; c&#x
E2;y ngao, nhầu n&#x
FA;i, nh&#x
E0;u rừng… To&#x
E0;n bộ c&#x
E2;y nh&#x
E0;u được d&#x
F9;ng l&#x
E0;m thức ăn v&#x
E0; thuốc.
1.Đặc điểm của cây nhàu
Cây nhàu là cây thân gỗ cao chừng 4-8m, thân nhẵn, thường mọc hoang ở những nơi ẩm thấp dọc bờ sông bờ suối. Cây có nhiều cành to, lá mọc đối, hình bầu dục rộng, có góc ở gốc, nhọn ở đầu, dài 12-30cm, rộng 6-15cm, bóng loáng, dạng màng. Hoa trắng, hợp thành đầu, đường kính 2-4cm, nở vào tháng 1-2.
Quả hình trứng, xù xì, dài chừng 5-6cm; gồm nhiều quả mọng nhỏ, màu vàng lục nhạt, bóng, dính với nhau. Quả chín vào tháng 7-8. Ruột quả có một lớp cơm mềm, chính giữa có một nhân cứng. Nhân dài chừng 6-7mm, ngang chừng 4-5mm, có 2 ngăn chứa 1 hạt nhỏ.
Đang xem: 6 cách sử dụng lá nhàu trị đau lưng hiệu quả nhàu với sức khỏe
Để làm thuốc, thu hái và sử dụng lá, quả, vỏ cây và rễ nhàu, dùng tươi hoặc dùng khô.
Cây nhàu được dùng làm thức ăn và thuốc.
2.Tác dụng chữa bệnh của cây nhàu
Lá nhàu: Chữa lỵ, tiêu chảy, cảm sốt. Dùng ngoài giã nát, đắp vào vết thương, vết loét, viêm khớp đau nhức giúp chóng lên da non, giảm đau nhức. Trong dân gian dùng lá nhàu nấu canh ăn cho bổ hoặc hầm với lươn ăn để dưỡng thận.
Vỏ thân: Dùng cho phụ nữ sau sinh, nấu nước uống.
Rễ nhàu: Chữa cao huyết áp, xương khớp nhức mỏi và đau lưng.
Quả nhàu: Quả nhàu chín dễ tiêu hóa, nhuận tràng, có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, trị băng huyết, bạch đới, đau gân xương. Quả già nướng chín để chữa đi lỵ, ho,hen, cảm, đái tháo đường, phù thũng.
Kết quả nghiên cứu những năm gần đây cho thấy: Vỏ rễ nhàu chứa moridon, acid rubicloric và một số hợp chất có tác dụng hạ huyết áp mạnh và kéo dài. Ngoài ra còn có tác dụng ức chế nhẹ đối với hệ thần kinh trung ương.
Dịch quả nhàu chứa chất damnacanthal có tác dụng ức chế nhiều loại tế bào ung thư do làm giảm lượng máu tới khối u. Dịch chiết quả nhàu làm giảm sự tiết dịch của niêm mạc dạ dày, tá tràng, rất tốt cho trường hợp viêm dạ dày thể đa toan hoặc trường hợp trào ngược dịch dạ dày, viêm phế quản, hen suyễn; các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, vảy nến, đái tháo đường type 2, bệnh lupus ban đỏ, bệnh nhiễm khuẩn, viêm gan mạn tính.
Cao lỏng rễ nhàu có tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ đường huyết.
3. Bài thuốc từ cây nhàu
3.1 Chữa tăng huyết áp: Rễ nhàu khô 30-40g, sắc uống hàng ngày. Uống liền 15 ngày là 1 liệu trình, nghỉ 1 tuần, tùy theo mức độ huyết áp lúc đó mà dùng tiếp liệu trình sau và giảm liều. Có thể nấu thành cao lỏng dùng dần.
3.2 Chữa đau lưng, nhức xương khớp: Rễ nhàu hay quả nhàu non, thái nhỏ 100g, ngâm với 800 ml rượu. Sau 3-4 tuần chiết lấy dịch ngâm. Thêm rượu chiết vài lần, gộp dịch chiết. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20 ml trước bữa ăn.
3.3 Kích thích tiêu hóa, lợi tiểu, điều kinh, đại tiện táo: Quả nhàu chín 3-5 quả, ăn với muối.
3.4 Trị kiết lỵ: Quả nhàu già 3 quả, nướng chín ăn.
Hoặc dùng bài: Lá nhàu 12g, cỏ sữa 10g, sắc uống.
3.5 Trị ho ra máu: Rễ nhàu 40g, thiên môn đông 20g, mạch môn 20g, bách bộ 20g. Sắc với 900ml nước còn 450ml, chia 3 phần, uống trong ngày.
Hoặc nấu thành cao lỏng tỷ lệ 1-1 rồi pha với mật ong (nửa liều cao lỏng). Dùng liên tục 3 tháng.
3.6 Trị mất ngủ, thống phong (gout),” data-rel=”follow”>(gout), kinh nguyệt không đều, khí hư bạch đới: Quả nhàu chín 1 kg, đường cát 200g, rượu 1200ml.
Nhàu chín rửa sạch, xay nhuyễn luôn cả hạt cùng với đường và rượu vừa đủ, để vào lọ thủy tinh đậy kín, ủ 5-7 ngày, chắt lấy nước cốt. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 5ml, sau ăn. Nếu không uống được rượu thì pha loãng với nước ấm.
3.7 Hỗ trợ điều trị vết thương phần mềm (bầm, bong gân, trật khớp, tụ huyết, sưng đau): Quả nhàu chín bẻ đôi thoa lên vết bầm, sau đó bỏ hột giã nát, đắp vào nơi tổn thương, băng lại, ngày thay thuốc 2 lần.
Bộ Y Tế cảnh báo: Dịch sốt xuất huyết thời gian tới rất căng thẳng
Cây nhàu là vị thuốc quý, không chỉ được sử dụng trong phạm vi nhân dân mà còn được ứng dụng trong y học hiện đại. Rễ, lá, vỏ thân và quả nhàu đều có dược tính mạnh, được dùng để trị bệnh tiểu đường, đau mỏi xương khớp do phong thấp, tụ máu do chấn thương, mụn nhọt ngoài da, huyết áp cao và rối loạn kinh nguyệt.
Hình ảnh cây nhàu – Vị thuốc quý có nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe
Tên gọi khác: Noni, Nhàu núi, Cây ngao, Nhàu rừng.
Tên khoa học: Morinda citrifolia
Họ: Cà phê (danh pháp khoa học: Rubiaceae)
Mô tả dược liệu cây nhàu
1. Đặc điểm thực vật và hình ảnh cây
Nhàu là cây thân gỗ nhỏ, chiều cao trung bình từ 6 – 8m. Cây có thân nhẵn và phân chia thành nhiều cành to. Lá mọc đối xứng, phiến lá có hình bầu dục, nhọn ở 2 đầu, lá rộng 5 – 7cm, dài 12 – 15cm.
Hoa mọc ở cuống lá hoặc ngọn cành và có màu trắng. Quả có hình trứng, mặt ngoài xù xì, có màu xanh lục khi non và chuyển sang màu trắng hồng khi chín và dài khoảng 5 – 7cm. Bên trong quả có nhân cứng ở giữa, thịt mềm, trắng và thơm. Cây nhàu ra hoa vào tháng 1 – 2 và sai quả vào tháng 7 – 8 hằng năm.
Một số hình ảnh cây nhàu và quả nhàu
Hình ảnh cây nhàu – Nhàu là cây thân gỗ nhỏ có chiều cao trung bình từ 6 – 8m
Hình ảnh hoa của cây nhàu – Hoa mọc ở cuống lá hoặc ngọn cành và có màu trắng
Hình ảnh quả của cây nhàu – Khi non quả còn màu xanh và khi chín chuyển sang màu trắng
2. Bộ phận sử dụng
Lá, vỏ thân, rễ và quả nhàu được sử dụng để làm thuốc. Ngoài ra quả nhàu còn được nhân dân dùng ăn như một loại trái cây thông thường.
3. Phân bố
Cây nhàu mọc hoang tại vùng Tây Ấn, Đông Nam Á và Đông Polynesia. Ở nước ta, loài thực vật này mọc nhiều ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Nam Bộ như Quảng Bình, Quảng Trị, An Giang, Bình Dương,…
4. Thu hái – sơ chế
Thu hái rễ, vỏ và lá quanh năm. Quả thu hái theo mùa. Hầu hết các bộ phận của cây nhàu đều được dùng tươi, riêng rễ đem sấy hoặc phơi khô để dùng dần.
5. Bảo quản
Bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát.
6. Thành phần hóa học
Rễ, vỏ và trái nhầu chứa một số thành phần hóa học như sterol, anthraquinonie, coumarin, alkaloids, proxeronine, polysaccharide,… Ngoài ra quả còn chứa chất xơ, tinh bột, vitamin C, vitamin A, B1, B6, B12 và một số khoáng chất như Kali, Natri, Sắt và Canxi.
Vị thuốc cây nhàu
1. Tính vị
Quả nhàu có vị hăng, cay và nồng, tính mát.
Rễ có vị chát, tính bình.
2. Quy kinh
Quy vào kinh Thận và Đại tràng.
3. Quả nhàu có tác dụng gì?
Quả nhàu có tác dụng gì? Được dùng để chữa bệnh gì
– Tác dụng của quả nhàu theo Đông Y:
Lá nhàu có tác dụng trị mụn nhọt, làm thuốc bổ và chữa chứng lỵ.
Quả nhàu có tác dụng nhuận tràng, kích thích tiêu hóa và giảm ho.
Rễ nhàu giảm đau nhức xương khớp, chỉ thống, điều kinh, hoạt huyết và được nhân dân sử dụng để nhuộm đỏ vải quần áo.
– Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Các nghiên cứu được thực hiện từ năm 1990 đến nay cho thấy, quả nhàu có tác dụng điều trị béo phì, cao huyết áp,tiểu đường, suy nhược, bệnh tim, đau nhức,…
Nước ép từ quả nhàu không chứa độc và có tác dụng cải thiện cơn đau do các bệnh mãn tính nhưviêm khớp, bệnh tim, ung thư,…
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, hợp chất proxeronine trong trái nhàu có tác dụng thúc đẩy tế bào trong cơ thể chống lại nhiễm trùng và giảm đau.
Cây nhàu có tác dụng hạ huyết áp, an thần kinh giao cảm, lợi tiểu nhẹ và nhuận tràng.
Quả nhàu chứa thành phần oxy hóa mạnh mẽ có tác dụng kích thích tiêu hóa và tăng khả năng hấp thu khoáng chất, vitamin,… Ngoài ra các chất chống oxy hóa còn có tác dụng tiêu diệt các gốc tự do có hại.
Nước ép từ quả nhàu có tác dụng sản xuất tế bào T – có vai trò tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.
Một số nghiên cứu cho thấy, cây nhàu có tác dụng chống viêm đối với một số bệnh lý xương khớp như hội chứng ống cổ tay và bệnh viêm khớp mãn tính.
Ngoài ra, quả nhàu còn có tác dụng giảm vết sưng do bỏng hoặc do chấn thương.
Dịch chiết từ quả nhàu có chứa Damnacanthal có tác dụng ức chế tế bào ác tính, từ đó làm giảm máu đến khối u và thu nhỏ kích thước khối u ác tính.
Bên cạnh đó, dịch chiết từ dược liệu còn có tác dụng ức chế quá trình tiết dịch ở niêm mạc tá tràng và dạ dày. Vì vậy quả nhàu còn được sử dụng trong quá trình điều trị trào ngược acid dạ dày,viêm dạ dày,…
4. Quả nhàu chữa bệnh gì?
Hiện nay quả nhàu được sử dụng để chữa các bệnh lý như:
Băng huyết
Hen suyễn, viêm phế quản, cảm mạo
Tiểu đường
Nhức mỏi xương khớp
Cao huyết áp
Ngoài ra cây nhàu còn được sử dụng để làm thuốc bổ máu cho phụ nữ sau khi sinh.
5. Cách dùng – liều lượng
Rễ, vỏ, lá và quả nhàu được sử dụng ở dạng đắp ngoài, sắc uống hoặc ngâm rượu.
Liều dùng tham khảo:
Lá tươi: 8 – 20g/ ngày
Rễ khô: 20 – 30g/ ngày
Bài thuốc chữa bệnh từ cây nhàu
Quả nhàu được sử dụng để trị bệnh tiểu đường, cao huyết áp, mụn nhọt ngoài da, lỵ, táo bón,…
1. Bài thuốc chữa đau lưng và nhức mỏi xương khớp
Chuẩn bị: Quả nhàu non một lượng vừa đủ.
Thực hiện: Đem thái mỏng sau khô, cứ 300g dược liệu thì ngâm với 2 lít rượu 30 – 40 độ. Ngâm trong vòng 2 tuần là dùng được, mỗi lần uống 30 – 40ml, ngày sử dụng 2 lần.
2. Bài thuốc chữa huyết áp cao
Chuẩn bị: Rễ nhàu 30 – 40g.
Thực hiện: Sắc với nhiều nước và dùng uống thay nước chè. Thực hiện liên tục trong vòng 14 ngày sẽ nhận thấy huyết áp giảm đáng kể. Sau đó nên gia giảm liều và dùng duy trì trong 2 – 3 tháng.
3. Bài thuốc trị cảm sốt, tiêu chảy và lỵ
Chuẩn bị: Lá nhàu tươi 3 – 6 lá.
Thực hiện: Rửa sạch rồi đem sắc với 500ml nước còn lại 200ml. Mỗi lần uống 100ml, ngày dùng 2 lần. Áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng 2 – 5 ngày.
4. Bài thuốc chữa chứng huyết áp ở bệnh nhân bị cao huyết áp
Chuẩn bị: Quả nhàu chín.
Thực hiện: Dùng ăn với muối vài lần sẽ đại tiện dễ dàng.
5. Bài thuốc chữa lỵ
Chuẩn bị: Quả nhàu.
Xem thêm: Thực Phẩm Chức Năng Vision Và Tác Dụng Kỳ Diệu, Vision Mab Bổ Mắt Tăng Cường Thị Lực
Thực hiện: Nướng chín và dùng ăn trực tiếp.
6. Bài thuốc trị sốt cao, đi ngoài, lỵ và có tác dụng bồi bổ sức khỏe
Chuẩn bị: Rễ nhàu 8 – 10g.
Thực hiện: Đem sắc với 500ml nước và chia thành 2 lần uống.
7. Bài thuốc trị mụn nhọt ngoài da
Chuẩn bị: Vài lá nhàu tươi.
Thực hiện: Rửa sạch, để ráo nước và giã nát rồi đắp lên mụn nhọt. Thực hiện cho đến khi nhọt vỡ và da liền lại.
8. Bài thuốc trị chứng đau lưng do thận hư yếu
Chuẩn bị: Rau ngót, rễ ngà voi, tầm gửi cây dâu (tang ký sinh), cối xay, đậu săng, dây gùi và ngó bần mỗi vị 8g, ngũ trảo và rễ nhàu mỗi vị 12g.
Thực hiện: Sắc với 500ml nước với lửa nhỏ cho đến khi còn 250ml. Mỗi lần dùng 125ml, ngày dùng 2 lần. Nên uống khi thuốc còn nóng.
9. Bài thuốc chữa chứng rối loạn kinh nguyệt ở bệnh nhân cao huyết áp
Chuẩn bị: Ích mẫu 20g, hương phụ (củ gấu) tẩm giấm sao 12g, quả nhàu 20g, cam thảo dây 6g.
Thực hiện: Đem rửa sạch dược liệu và sắc với nước, chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Sắc mỗi ngày 1 thang cho đến khi khỏi.
10. Bài thuốc trị bệnh huyết áp cao, suy nhược thần kinh và mất ngủ
Chuẩn bị: Thảo quyết minh (hạt muồng) sao thơm 12g, gừng củ 3 lát, rễ nhàu 24g, vỏ bưởi 6g,thổ phục linh8g, rau má 8g.
Thực hiện: Cho các vị vào ấm, đổ 500ml nước vào sắc cho đến khi còn 250ml. Mỗi lần dùng 125ml, ngày dùng 2 lần khi thuốc còn nóng.
11. Bài thuốc trị chứng đau nửa đầu và nhức đầu kinh niên
Chuẩn bị: Rau má, cối xay, hạt muồng trâu mỗi vị 12g, rễ nhàu 24g và củ gấu (sao, tẩm) mỗi vị 8g.
Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm và sắc với 500ml nước còn lại 250ml. Mỗi lần dùng 125ml, ngày dùng 2 lần. Nên sử dụng khi thuốc còn ấm.
12. Bài thuốc trị chứng đau nhức do bệnh phong thấp
Chuẩn bị: Dây đau xương, rễ nhàu, rễ cỏ xước, củ khúc khắc (thổ phục linh) mỗi vị 20g, cam thảo dây 6g.
Thực hiện: Sắc uống ngày dùng 1 thang, chia nước sắc thành 2 – 3 lần uống.
13. Bài thuốc trị chấn thương, trầm cảm và stress
Chuẩn bị: Quả nhàu tươi.
Thực hiện: Ép lấy nước uống khi bụng đói.
14. Bài thuốc giúp nuôi dưỡng tóc và cải thiện các bệnh về da đầu
Chuẩn bị: Quả nhàu tươi.
Thực hiện: Ép lấy nước và thoa lên da đầu.
16. Bài thuốc chữa nấm da
Chuẩn bị: Quả nhàu tươi.
Thực hiện: Cắt thành từng lát mỏng rồi chà xát nhẹ vào vùng da cần điều trị.
17. Bài thuốc chữa mất ngủ, cao huyết áp, đau đầu và nhức mỏi
Chuẩn bị: Sinh địa, ngưu tất và hoa hòe mỗi vị 12 – 16g, rễ nhàu thái lát (phơi khô) 20 – 30g.
Thực hiện: Đem sắc uống, chia thành nhiều lần uống trong ngày.
18. Bài thuốc chữa mất ngủ, đau đầu và chóng mặt do huyết ứ
Chuẩn bị: Ngưu tất 20g, rễ nhàu 50g và thảo quyết minh 15g.
Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.
19. Bài thuốc trị nhức mỏi xương khớp do thay đổi thời tiết
Chuẩn bị: Nghệ đen, nghệ vàng, trần bì, tầm gửi cây dâu,thiên niên kiệnvà quế nhục mỗi vị 20g, đường cát trắng 500g, vòi voi, rễ nhàu mỗi vị 40g, quả ô môi 10g, đỗ trọng 30g, rượu trắng 2 lít.
Thực hiện: Đem ngâm với rượu trong vòng 7 ngày sau đó lọc bã. Sử dụng rượu pha với 1 lít nước đường. Mỗi ngày dùng 2 lần, mỗi lần uống 30ml. Áp dụng bài thuốc trong 3 – 5 ngày.
20. Bài thuốc trị bầm tím, tụ máu do chấn thương
Chuẩn bị: Trái nhàu non 12g.
Thực hiện: Sắc uống trước khi ăn, chia nước sắc thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.
Trái nhàu uống nhiều có bị gì không?
Nhàu tươi và nước ép từ trái nhàu không chứa độc nên bạn có thể sử dụng với liều lượng lớn. Uống nước ép nhàu thường xuyên kích thích cơ thể tiết ra endorphin – một hoạt chất giúp thư giãn não bộ, tạo cảm giác tích cực, giảm căng thẳng, stress và điều hòa huyết áp.
Nếu dùng với liều cao, nước ép từ quả nhàu còn có tác dụng cai nghiện ma túy, thuốc và rượu. Tuy nhiên để được hướng dẫn cách cai nghiện cụ thể, bạn nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa.
Hiện tại chưa có ghi nhận về các tác dụng phụ khi sử dụng quả nhàu và nước ép nhàu với liều lượng cao. Tuy nhiên theo các chuyên gia khuyến cáo, bạn chỉ nên sử dụng với liều lượng như sau:
Người trẻ và người có thể trạng khỏe mạnh: Dùng 30ml/ ngày.
Người đang bị chấn thương hoặc mới thực hiện phẫu thuật: Dùng 180 – 240ml/ ngày trong ngày đầu tiên, sau đó duy trì 90 – 120ml/ ngày.
Người cao tuổi muốn bồi bổ sức khỏe nên dùng 60ml/ ngày, chia thành 2 lần uống (sáng và chiều tối).
Người sử dụng nước ép nhàu để chữa bệnh, dùng 160ml/ ngày trong tháng đầu tiên. Sau đó điều chỉnh liều lượng tùy theo mức độ đáp ứng.
Người mắc các bệnh lý nguy hiểm như tiểu đường và ung thư, sử dụng 180 – 240ml/ ngày.
Các trường hợp mắc bệnh đe dọa trực tiếp đến tính mạnh, sử dụng 480 – 600ml/ ngày.
Lưu ý – Kiêng kỵ khi sử dụng cây nhàu
Không dùng dược liệu cho người có huyết áp thấp.
Nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu đang sử dụng thuốc hạ áp.
Nhàu có tác dụng thông kinh hoạt huyết nên không sử dụng cho phụ nữ đang mang thai.
Thận trọng khi dùng bài thuốc và nước ép nhàu cho bệnh nhân bị viêm thận.
Xem thêm: Cây Cộng Sản – Lá Sản Có Tác Dụng Gì
Cây nhàu là vị thuốc có nhiều công dụng hữu ích. Tuy nhiên bạn cần tránh tình trạng phụ thuộc vào dược liệu này trong quá trình điều trị. Với những bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, cần phối hợp thảo dược thiên nhiên với các biện pháp chuyên sâu để đạt được kết quả tối ưu nhất.